Hiện nay việc phát triển, sáng tạo những sản phẩm văn hóa nghệ thuật ngày càng được quan tâm nhiều hơn, trong đó có cả những tác phẩm phái sinh. Nhiều người còn chưa hiểu tác phẩm phái sinh là gì? Đặc điểm của tác phẩm phái sinh như thế nào? Phân loại các tác phẩm phái sinh?
Mục Lục
Tác phẩm phái sinh là gì?
Tác phẩm phái sinh là những tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang những ngôn ngữ khác, tác phẩm cải biên, chuyển thể, biên soạn, tuyển chọn và chú giải.
Khi khán giả thưởng thức các tác phẩm phái sinh sẽ liên tưởng được đến các tác phẩm gốc vì tác phẩm phái sinh sẽ thừa hưởng các nền tảng nhất định của tác phẩm gốc từ nội dung, giai điệu…
Hiện nay có một số những tác phẩm phái sinh nổi tiếng như: Chuyển soạn từ tiểu thuyết Những người khốn khổ của Victor Hugo chuyển thể sang nhạc kịch cùng tên; Các đoạn trích cổ điển nổi tiếng theo phong cách hòa tất hiện đại từ album Classics In The Air của Paul Mauriat…
Xem thêm:
- Tìm hiểu tác phẩm phóng tác là gì? Bảo hộ tác phẩm phóng tác như thế nào?
- Giới thiệu 4 tác phẩm văn học kinh điển của Trung Quốc
Đặc điểm của tác phẩm phái sinh
Tác phẩm phái sinh được hình thành dựa trên sự kế thừa từ một tác phẩm gốc
Khi sáng tác những tác phẩm tái sinh, tùy vào từng trường hợp mà có thể xin phép hoặc không cần xin phép chủ sở hữu của những tác phẩm gốc. Mặc dù vậy người sáng tạo tác phẩm phái sinh người bắt buộc phải tôn trọng Quyền nhân thân của tác giả tác phẩm gốc.
Tác phẩm phái sinh không là bản sao của tác phẩm gốc
Quyền tác giả, pháp luật chỉ bảo hộ về mặt hình thức nhưng không bảo hộ nội dung. Bảo vệ sự sáng tạo về sắp xếp từ ngữ, chọn lọc, màu sắc, tình tiết… Chính vì vậy những tác phẩm phái sinh cần là sáng tạo nguyên gốc hoặc có sự thay đổi sáng tạo một phần về hình thức, nội dung, ngôn ngữ thể hiện.
Có sự sáng tạo lớn
Một tác phẩm phái sinh phải có đủ sự sáng tạo lớn của tác giả nhưng dễ trở thanh hành vi xâm phạm Quyền nhân thân của tác phẩm gốc bởi ranh giới giữa sự sáng tạo rất mong manh. Thông thường sự xâm phạm này sẽ rơi vào các trường hợp: Sửa chữa cắt xén, xuyên tạc tác phẩm, không đảm bảo sự toàn vẹn của tác phẩm…
Trong tác phẩm phát sinh có dấu ấn từ tác phẩm gốc
Mặc dù tác phẩm phái sinh sẽ được sáng tạo dựa trên tác phẩm gốc nhưng vẫn cần đảm bảo dấu ấn từ tác phẩm gốc. Qua nội dung của tác phẩm phái sinh độc giả liên tưởng đến tác phẩm gốc.
Pháp luật bảo hộ quyền tác giả sẽ không bảo hộ cho nội dung của tác phẩm vì chính sự liên tưởng này không làm mất đi tính nguyên gốc của tác phẩm phái sinh.
Từ khi tác phẩm phái sinh được tạo ra sẽ được bảo hộ quyền tác giả
Tương tự như tác phẩm gốc, Quyền tác giá của những tác phẩm phái sinh sẽ được tự động pháp luật bảo hộ ngay từ tác phẩm được tạo ra mà không cần đăng ký. Nhưng nếu trường hợp xảy ra tranh chấp hoặc có phát hiện các vi phạm, bản thân tác giả sẽ phải đưa ra những chứng minh về nội dung tác phẩm.
Phân loại các tác phẩm phái sinh hiện nay
Các tác phẩm phái sinh hiện nay được chia thành nhiều thể loại khác nhau, cụ thể như:
Tác phẩm dịch
Đây là tác phẩm được thể hiện những ngôn ngữ khác biệt so với ngôn ngữ của những tác phẩm gốc. Tuy nhiên những bản dịch của các tác phẩm phái sinh cần căn cứ trên nội dung bản gốc, diễn đạt gần nghĩa với tác phẩm gốc, tuyệt đối không diễn đạt sai ý của tác giả.
Tác phẩm phóng tác
Tác phẩm phái sinh thuộc thể loại tác phẩm phóng tác sẽ có nội dung phong theo tác phẩm gốc nhưng nội dung, tư tưởng được sáng tạo rõ nét hơn vì vậy sẽ làm cho tác phẩm trở nên mới hoàn toàn và có sự khác biệt so với tác phẩm gốc.
Tác phẩm cải biên
Tác phẩm cải biên có sự sửa đổi, biên soạn lại phần nội dung, đồng thời so với tác phẩm gốc sẽ có sự thay đổi nhất định về mặt hình thức thể hiện.
Tác phẩm chuyển thể
Những tác phẩm chuyển thể sẽ có sự thay đổi về hình thức thể hiện hoàn toàn khác so với tác phẩm gốc, có thể chuyển thành phim, kịch, truyện tranh. Bên cạnh đó những tác phẩm chuyển thể không thay đổi so với tác phẩm gốc về nội dung cơ bản.
Tác phẩm biên soạn
Tác phẩm phái sinh ở thể loại tác phẩm biên soạn được hình thành từ việc thu thập, chọn lọc những tài liệu tham khảo, tổng hợp thông tin… Nói một cách dễ hiểu hơn tác phẩm biên soạn sẽ được dựa vào những gì tác giả đã tổng hợp được để sáng tạo thành một tác phẩm, tuy nhiên cần có trích dẫn nguồn thông tin tham khảo.
Tác phẩm tuyển chọn
Tác phẩm tuyển chọn sẽ được tạo ra từ sự chọn lọc, sắp xếp, tổng hợp lại từ những tác phẩm nguyên gốc bằng cách giữ nguyên nội dung của tác phẩm gốc theo những tiêu chí nhất định, từ đó hình thành nên một tác phẩm khác đầy đủ các ý hơn. Hầu hết những tác phẩm tuyển chọn sẽ là bài thơ, bài hát, truyện ngắn, sách…
Tác phẩm chú giải
Tác phẩm chú giải là tác phẩm có thể hiện chú giải, quan điểm, lời bình hoặc những lời giải thích về ý nghĩa từ đó làm rõ hơn về nội dung trong tác phẩm gốc.
Trên đây là một số thông tin hữu ích về khái niệm, đặc điểm và phân loại của tác phẩm phái sinh. Bạn đọc hãy thường xuyên truy cập chuyên mục này để đón đọc nhiều thông tin hữu ích khác.
